‘Elkaar snappen, daar draait het om’

Onderwijskundige Cora Visser, binnen IOO verantwoordelijk voor het uitrollen van het interprofessioneel leren en betrokken bij de ontwikkeling van de training, vertelt. “Verschillende professionals werken nog te veel naast elkaar, in plaats van met elkaar”, zegt Cora. “Zelfs tijdens multidisciplinaire overleggen. Ieder belicht zijn eigen stukje van de puzzel, maar ze maken de puzzel niet samen. Je ziet en hoort wel wat de ander doet, maar je weet de redenering niet. Daarbij beseffen artsen vaak niet wat een voorgestelde behandeling voor consequenties heeft voor bijvoorbeeld een verpleegkundige of fysiotherapeut. Dit kan leiden tot spanningen.”

Rugdekking

Om goed interprofessioneel te kunnen samenwerken is het belangrijk dat je andermans professie erkent. Cora: “En bedenkt: waar eindigt mijn vakgebied, waar begint dat van de ander en wat heeft die ander van mij nodig om zijn professie optimaal uit te kunnen voeren? Kan ik daar in mijn werkwijze of communicatie rekening mee houden? Waar geven we elkaar rugdekking, zodat we samen, als team, zorgen dat het voor elkaar komt en dus de beste zorg bieden. Elkaar snappen! Daar draait het om.”

Leren met, over en van elkaar

Interprofessioneel samenwerken begint met interprofessioneel leren; met, over en vooral ván elkaar. Speciaal voor AIOS en verpleegkundigen ontwikkelde VUmc Academie de training COSTA Interprofessioneel. Een eendaagse cursus als aanvulling op de reguliere COSTA trainingen voor AIOS, gericht op communicatie in complexe situaties. Waar die training echter puur vanuit het perspectief van de AIOS is ingestoken, zitten in de training COSTA Interprofessioneel AIOS en verpleegkundigen samen in de schoolbanken. “We hebben niet alleen gekeken naar wat de AIOS willen, maar juist ook naar wat de behoefte van verpleegkundigen is op het gebied van samenwerking met AIOS. Die verpleegkundigen zitten daar niet als een soort oefenmateriaal voor de AIOS, maar echt voor zichzelf.”

New kid on the block

Voor verpleegkundigen speelt hiërarchie vaak een rol en zij ervaren een AIOS op ‘hun’ afdeling soms als de ‘new kid on the block’ die ineens allerlei opdrachten geeft. AIOS geven daarentegen aan het soms moeilijk te vinden om als nieuwe en tijdelijke collega opdrachten te geven of medewerking te krijgen. Cora: “Een AIOS kan zich best geïntimideerd voelen door een hecht team van verpleegkundigen.” Door de deelnemers te laten oefenen met praktische casuïstiek komen beide partijen tot inzicht. Bovendien ze leren zich uit te spreken. Bijvoorbeeld wanneer een arts een actie voorstelt, waarvan de verpleegkundige – die veel langer en dichter op de patiënt zit – denkt dat de patiënt daar nog niet aan toe is. Cora: “Ik kan me voorstellen dat het handig is als van elk verpleegkundig team een of twee mensen deze training volgen en het geleerde doorspelen aan de rest van het team. Om zowel de AIOS een zachte landing te kunnen bieden als om optimaal te kunnen samenwerken. Uiteindelijk draagt dit bij aan ieders werkplezier. Het haalt de angel eruit.”

Voordeel van Covid

Hoewel de training zich nog in de pilotfase bevindt, hebben ook andere opleiders van de Federatie van Medisch Specialisten al interesse getoond in COSTA Interprofessioneel. Helaas staat alles nu door de komst van Covid op een lager pitje. Volgens Cora heeft de pandemie echter, zeker op het gebied van interprofessioneel samenwerken, ook voordelen: “Het belemmert ons natuurlijk wat de training betreft, maar Covid heeft ons ook laten zien hoe belangrijk zorgprofessionals samenwerken vinden en welke onverwacht goede samenwerkingen er tot stand kwamen. We hopen in de training de deelnemers dan ook te laten ervaren: wat maakt dat interprofessioneel samenwerken zo goed werkt als de nood aan de man is en hoe krijgen we dat ook in ons ‘normale’ dagelijks werk voor elkaar?”