#NR.2 #DECEMBER2024

Inclusief onderwijs goed voor sense of belonging eerste generatiestudenten

Sommige studenten hebben extra ondersteuning nodig om goed te landen in hun onderwijsinstelling. Gelukkig is die voorhanden, bijvoorbeeld in het Pre University College programma van de VU.

Tekst: Marlies Eijsink

Voor veel eerste generatiestudenten is sense of belonging soms een grote uitdaging. Ze zijn de eerste uit een gezin die gaan studeren en hebben niet altijd het netwerk en de vaardigheden om soepel door de studie te lopen, zoals hun studiegenoten. Soms speelt ook het imposter syndroom op, het gevoel dat je het niet waard bent of niet de capaciteiten hebt om op de universiteit te zijn. Voor deze studenten is vaak extra begeleiding vanuit de onderwijsinstelling, bijvoorbeeld vlak voor de start in het collegejaar. In het Pre University College programma van de VU leren ze om actief deel te nemen in de studiegroepen, academisch schrijven en ze bouwen al direct aan een netwerk van ouderejaars studenten. Ook leren ze dat ze zelf om hulp moeten vragen om de studie goed te doorlopen. Ze vertellen erover in dit filmpje.

Wat kun jij als onderwijsgevende doen om de kans op succes voor hen nog groter te maken? Tien tips voor inclusief onderwijs.

1. Normaliseer het gevoel van onzekerheid en praat er openlijk over

Deel misschien zelfs je eigen ervaringen of die van andere docenten (zonder te veel in detail te treden), zodat studenten zien dat deze gevoelens tijdelijk kunnen zijn en vaak een onderdeel zijn van persoonlijke groei.

2. Focus op groei en leerprocessen, niet alleen op resultaten

Complimenteer studenten niet alleen voor het behaalde resultaat, maar benadruk ook de vooruitgang die ze hebben geboekt en de inspanning die ze leveren.

3. Geef constructieve en persoonlijke feedback

Feedback moet niet alleen gericht zijn op het verbeteren van de inhoudelijke kennis, maar ook op het versterken van het zelfvertrouwen van de student. Zorg ervoor dat je feedback zowel positief als constructief is en laat studenten zien waar ze al sterke punten hebben, naast de gebieden waarin ze kunnen verbeteren.

4. Creëer een veilige en ondersteunende leeromgeving

Maak het voor studenten makkelijk om hun gevoelens van onzekerheid of twijfel te uiten zonder angst voor negatieve repercussies. Dit kan door anonieme vragen of gesprekken, of door in kleine groepen meer informele interactie mogelijk te maken.

5. Moedig samenwerking en peer support aan

Studenten die met anderen samenwerken, kunnen zien dat iedereen zijn of haar eigen worstelingen heeft. Dit kan het gevoel van eenzaamheid verminderen.

6. Vermijd overmatige druk

Hoewel het belangrijk is om studenten uit te dagen, kan te veel druk het gevoel van onvermogen versterken. Zorg voor een balans tussen uitdaging en haalbaarheid, en geef studenten de ruimte om fouten te maken en daarvan te leren.

7. Vier successen

Wanneer studenten een mijlpaal bereiken – of dat nu een goed cijfer, een succesvol project of een persoonlijke prestatie is – vier dit dan op een manier die hun zelfvertrouwen versterkt.

8. Denk aan diversiteit in je lesmateriaal of als je gasten uitnodigt

Als je bijvoorbeeld ervaringsdeskundigen of experts op een medisch inhoudelijk thema uitnodigt houdt rekening met diversiteit van de gasten.

9. Wees een mentor, niet alleen een leraar

Sommige studenten hebben meer begeleiding nodig dan anderen, vooral als ze worstelen met het imposter syndroom. Door een mentorrol aan te nemen, kun je studenten helpen hun angst en onzekerheid te overwinnen.

10. Wees transparant over succes en falen

Maak duidelijk dat niemand perfect is en dat zelfs de meest succesvolle professionals fouten maken. Deel voorbeelden van hoe andere zorgprofessionals, of zelfs jezelf als docent, moeilijke momenten hebben doorgemaakt en weer opgekrabbeld zijn. Dit helpt studenten te begrijpen dat falen een normaal onderdeel is van leren en dat succes niet betekent dat je nooit twijfelt aan jezelf.

Uit de eerste hand

Welke tips geven geneeskundestudenten zelf voor beter inclusief onderwijs?

  1. Geef minder stereotypes in casussen;
  2. Maak een betere studiegroepindeling;
  3. Waarborg inclusiviteit bij studieverenigingen:
  4. Heb meer aandacht voor studenten met studievertraging/moeilijkheden;
  5. Regel een aparte ruimte voor de studenten op de faculteit. Dan kun je ergens fijn samenkomen, napraten etc. Deze is er vaak wel voor bachelorstudenten, maar niet voor masterstudenten.